Для цитирования:
Войтак М. Генология как когнитивное пространство // Жанры речи. 2020. № 3 (27). С. 205-213. DOI: 10.18500/2311-0740-2020-3-27-205-213
Генология как когнитивное пространство
Автор характеризует прежде всего когнитивную ситуацию в польской генологии, указывая на разброс генологических исследований по дисциплинарным областям и появление литературной, лингвистической и журналистской (медиа) генологии, а также множество предложений, выдвигаемых отдельными исследователями. Вторая часть статьи представляет собой попытку развить авторскую концепцию генологии как открытого когнитивного пространства, разработанного в форме стиля мышления, рассматриваемого как набор коллекций стиля. Этот стиль состоит из компонентов богатой исследовательской традиции (не только филологической), избранной генологами (ассимилированной или переосмысленной). Исследовательница рассматривает генологию как науку о конвенциях, формирующих поведение человека в общении, о типах и моделях этого поведения, реализованных в различных семиотических кодах. Автор предлагает разделить когнитивное пространство генологии на следующие разделы (области исследований): теоретическая, описательная, историческая, практическая и сравнительная генология. В статье представлены только концептуальный аппарат и задачи описательной исследовательской генологии. Совокупность концепций упорядоченной когнитивной генологии, описывающих себя, представляет собой различные концепции, взятые из богатой традиции генологических исследований, а также предложения по авторизации. В список этих понятий (и терминов) входят следующие компоненты: жанр высказывания, жанровый образец, аспекты образца (структурный, когнитивный, прагматический, стилистический), варианты образца (канонический вариант, альтернативные и адаптивные варианты), стиль жанра, жанровый стиль, коллекция жанров, жанр в виде коллекции, жанровая копия.
- Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S. Tekstologia. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. 382 s.
- Dunin-Dudkowska A. Testament jako zwierciadło kultur. Polsko-amerykańskie studium komparatystyczne. Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2014. 349 s.
- Ficek E. Poradnik. Model gatunkowy i jego tekstowe aktualizacje. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013. 196 s.
- Fleck L. Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie naukowym. Lublin : Wydawnictwo Lubelskie, 1986. 221 s.
- Gajda S. Gatunki wypowiedzi i genologia // Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy / red. Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, M. Smykała. Wrocław : Oficyna Wydawnicza ATUT, 2009. S. 135–146.
- Gmerek K. Rozprawa sądowa jako zdarzenie komunikacji społecznej. Szczecin : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019. 416 s.
- Grochala B. Telewizyjna transmisja sportowa w ujęciu genologii lingwistycznej na materiale transmisji meczów piłki nożnej. Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016. 320 s.
- Grześkiewicz E. Modlitwa indywidualna w analizie genologicznej. Kraków : Instytut Języka Polskiego PAN, 2016. 260 s.
- Lohfink G. Rozumieć Biblię. Wprowadzenie do krytyki form literackich. Warszawa : Instytut Wydawniczy PAX, 1987. 141 s.
- Malinowska E. Konstytucja jako gatunek tekstu prawnego. Opole : Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2012. 188 s.
- Pastuch M. Metoda czy metodologia? Współczesne potrzeby historii języka // Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy / red. M. Pastuch, M. Siuciak przy współpracy K. Wąsińskiej i W. Wilczek. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018. S. 32–43.
- Witosz B. Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005. 258 s.
- Wojtak M. Do Boga…, O Bogu…, Przed Bogiem… Gatunki przekazu religijnego w analizie filologicznej. Tarnów : Wydawnictwo Biblos, 2019. 279 s.
- Wojtak M. Gatunki prasowe. Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004. 327 s.
- Wojtak M. Sporne i bezsporne problemy współczesnej genologii // Poradnik Językowy. 2014. Z. 8. S. 7–22.
- Wojtak M. Wprowadzenie do genologii. Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2019. 292 s.
- Wojtak M. Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne. Tarnów : Wydawnictwo Biblos, 2011. 286 s.